ندیری: در برنامه امروز مهدی یحیی نژاد به پرسشهای شما در مورد امنیت موبایل پاسخ می‌گوید. پیشتر ویدئوهای کوتاهی در این مورد منتشر شده‌‌ که در وبسایت و فیسبوک بالاویزیون در دسترس است.

آقای یحیی نژاد اگر موبایلی دزدیده، خاموش و ارتباط آن با اینترنت قطع شود؛ بازهم امکان پیدا کردن آن وجود دارد؟

مهدی یحیی‌نژاد: این نرم افزارها موقعیت موبایل تا لحظه خاموش شدن را به شما نشان می‌دهند. در نتیجه اگر فردی که موبایل شما را در اختیار دارد آن را در محل زندگیش خاموش کرده باشد؛ قابل شناسایی است. اما اگر فرد حرفه‌ای موبایل شما را در اختیار داشته باشد و آن را به سرعت خاموش کرده باشد؛ ‌به سختی می توان از این طریق آن را پیدا کرد. زیرا معمولاً این افراد به سرعت موبایل شما را فرمت می‌کنند و در نتیجه تمام اطلاعات آن پاک می‌شود و هیچ پیغامی نیز فرستاده نمی‌شود. و امکان ارتباط شما با آن از بین می‌رود.

ندیری: اگر موبایل رمز داشته باشد و کسی آن را بدزدد آیا می‌تواند به فیلم،‌عکس و دیگر محتویات آن دست پیدا کند؟

یحیی نژاد: افراد عادی نمی‌توانند اینکار را انجام دهند؛ مگر اینکه رمز شما کوتاه باشد و فرد بتواند آن را حدس بزند. اما افراد حرفه‌ای با استفاده از نرم افزارهای مخصوصی می‌توانند رمز آن را پیدا کنند. همچنین پلیسهای بیشتر کشورهای جهان چنین امکانی را دارند. اما اگر فرد در فیسبوک یا دیگر شبکه‌های اجتماعی و یا ایمیلش از طریق همان موبایل وارد شده باشد؛ می‌تواند از طریق کامپیوتر دیگری وارد آن وبسایتها شده و از حساب خود در موبایل دزدیده شده خارج شود. این وبسایتها به شما امکان می‌دهند که از حساب خود در همه جاهایی که وارد شده‌اید؛ خارج شوید. دی اینصورت فیسبوک یا ایمیل شما دیگر در دسترس سارق نخواهد بود.

ندیری: آیا اگر سیم کارت موبایل باطل شود؛ باز هم امکان دسترسی به فیلمها و عکسهای موبایل دزدیده شده وجود دارد؟

یحیی نژاد: بله متأسفانه، زیرا این اطلاعات در حافظه موبایل ذخیره شده‌ و باطل کردن سیم کارت کمکی در این زمینه نمی‌کند

ندیری: گفتید که دزدهای حرفه‌ای برای اینکه موبایل قابل ردیابی و شناسایی نباشد؛ آن را فرمت می‌کنند در اینصورت آیا اطلاعات آن هم از بین می‌رود.

یحیی نژاد:‌ بله در اینصورت این اطلاعات پاک می شوند؛ دزدهای حرفه‌ای معمولاً علاقه‌ای به اینگونه اطلاعات شخصی افراد ندارند و تمایل دارند که موبایل سریعتر پاک و فروخته شود.

ندیری: برای پیدا کردن گوشی‌های اپل چه کار می‌توان کرد؟

یحیی‌نژاد:‌ اپل برای اینکار وبسایت iCloud را دارد. وقتی که شما وارد این وبسایت شوید؛ می توانید با شناسه کاربری اپل خود وارد شوید و به این ترتیب تمام کامپیوتر‌ها و تلفنهایی که بااین شناسه از آنها استفاده می‌کنید را پیدا کنید.

ندیری: اگر موبایل کسی را پیدا کنیم؛ چه کار باید بکنیم؟

یحیی نژاد:‌ اگر موبایل رمز عبور نداشت؛ می‌توانید از طریق لیست دوستانش صاحب موبایل را پیدا کنید. اما اگر رمز عبور دارد و یا اینکه نمی‌خواهید وارد موبایل شوید تا حریم خصوصی مالک موبایل به طور کامل حفظ شود؛‌ تنها باید آن را روشن نگه دارید و اگر شارژرش را دارید آن را شارژ کرده و منتظر تماس صاحب موبایل شوید. به نظر می‌رسد بهترین کار هم همین باشد زیرا حریم خصوصی فرد هم رعایت می‌شود.

ندیری: آیا موبایل هم به ویروس آلوده می‌شود؛‌ و در اینصورت چه باید کرد؟

یحیی نژاد: بله موبایل هم مثل کامپیوتر است و امکان ویروسی شدن آن وجود دارد. اما دسترسی نرم افزار‌ها به موبایل از کامپیوتر محدود تر است؛ در کامپیوتر نرم افزارها به همه قسمتهای کامپیوتر دسترسی دارند و به همین دلیل ویروسها هم می‌توانند خیلی به آن آسیب بزنند و انتشار آنها هم راحت تر و سریعتر است. اما موبایلها طوری طراحی شده اند که نرم افزارها به آن کمتر دسترسی داشته باشند و برای دسترسی نیاز به تأیید شما دارند و همین محدود بودن اختیارات نرم افزارهای موبایل، سبب شده‌است که پخش ویروس روی آنها کمتر باشد. و این مزیت موبایل هست. اما باز هم امکان آلوده شدن موبایلها به ویروس وجود دارد و اگر شما دراین زمینه حسایت و نگرانی زیادی دارید می‌توانید از آنتی ویروسهای ویژه موبایل استفاده کنید. این نرم افزارها در پلی استور یا اپل استور در دسترس و قابل دانلود هستند. ضمن اینکه شما به راحتی می‌توانید اطلاعات موبایل را به کامپیوترتان انتقال دهید و بهتر هم هست که هر چند ماه یکبار این کار را انجام دهید در اینصورت ویروسی شدن موبایل هم آسیب کمتری به شما خواهد زد.

ندیری: نشانه‌های ویروسی شدن موبایل چیست؟

یحیی نژاد: در کامپیوتر و موبایل دانستن این موضوع بسیار دشوار است. مگر اینکه نرم افزار آنتی ویروس نصب شده در موبایل یا کامپیوتر این موضوع را گزارش دهد. اما برخی از نشانه‌های آن کند شدن کامپیوتر و نمایش تبلیغات در وبسایتهای عادی است مثلا اگر شما به سایت ویکی‌پدیا رفتید و روی آن تبلیغ دیدید؛ بدانید که کامپیوتر شما هک یا ویروسی شده است که در این صورت باید با فرمت کردن کامپیوتر مشکل آن را حل کنید.

ندیری: اینترنت پر سرعت موبایلها تا چه حد امن است و برای انتقال امن مطالب، بهتر است از ایمیل استفاده کنیم یا اینکه آنها را از طریق موبایل بفرستیم؟

یحیی‌نژاد: اینترنت موبایل فرقی با اینترنت خانگی ندارد. و اگر در کشوری زندگی می‌کنید که اینترنت تحت نظر است؛ هیچ فرقی در این مورد وجود ندارد. فرستادن فایل از طریق ایمیل سرویس هایی مانند جیمیل به دلیل https یا ssl certificate امنیت بیشتری دارد. و بهتر است در موبایل هم پیامها را از این طریق بفرستید؛ اما اگر آنها را به شکل پیامک بفرستید؛‌ امنیت چندانی ندارد زیرا محتوای آن از طریق شرکتهای مخابراتی به راحتی قابل دسترسی است.

ندیری: آیا تماسهای وایبر، اسکایپ و سایر نرم افزارهای مانند اینها در جایی ثبت می‌شود؟

یحیی نژاد: این موضوع به امنیت این نرم افزارها بستگی دارد. درکشور آمریکا بسیاری از این تماسها را دولت ضبط می‌کند و دولت ایران هم در این زمینه تلاشهای زیادی انجام داده است.

ندیری: امنیت گفتگوهای ویدیویی از طریق نرم افزارهایی مانند اسکایپ چقدر است؟

یحیی نژاد: کد نرم افزار اسکایپ عمومی نیست و به همین دلیل نمی‌توان در مورد امنیت آن اظهار نظر کرد و فقط حدس و گمانهایی در این مورد مطرح است. اما به طور کلی به دلیل اینکه ویدیو حجم زیادی دارد و مثلاً حجم یکساعت ویدیو حدود یک گیگا بایت است؛ در نتیجه حکومتها نمی‌توانند همه مکالمات ویدئویی مردم را ضبط کنند؛ اما در مورد نوشته چنین نیست و همه حکومتها احتمالاً پیامکهای مردم را ضبط و تا سالها نگهداری می‌کنند. ضبط صدا هم آسان تر از ارتباط ویدیویی است و حکومتها بویژه در مورد افراد مشخصی تمام مکالماتشان را ضبط می‌کنند که بعدها در صورت نیاز قابل دسترسی است. من حدس می‌زنم که به این دلیل حکومتها تنها مکالمات ویدئویی افرادی که در موردشان شکی وجود داشته باشد و یا به دلیل امنیتی برایشان مهم است را ضبط می‌کنند و در حال حاضر امکان ضبط مکالمات ویدیویی همه افراد وجود ندارد.

ندیری: آیا هکرها می‌توانند به اطلاعات افراد در موبایل یا کامپیوتر دسترسی داشته باشند؟

یحیی نژاد: بله متأسفانه این امکان وجود دارد. نرم افزارهایی وجود دارد که اگر در تلفن فردی نصب شود؛ تمام نوشته‌ها و تلفنهای او ضبط می‌شود؛ البته در بیشتر کشورهای جهان این کار غیرقانونی است؛ اما متاسفانه برخی افراد از این نرم افزارها استفاده می‌کنند. برای مقابله با آن هم راهکار قطعی وجود ندارد؛ اما همانطور که گفتیم بهتر است که برای موبایل رمز بلندتر و قابل اعتمادی درنظر بگیرید و جایی آن را نگذارید و همیشه آن را همراه خود داشته باشید. همچنین اگر اتفاقاتی مانند روشن شدن خودبخودی چراغ دوربین موبایل یا لب تاب رخ داد که باعث شک شما شد؛ آن را پیگیری کنید تا از سلامت لب تاب یا موبایلتان مطمئن شوید. در مورد دوربین هم همانطور که قبلاً پیشنهاد داده‌ام روی آن چسب بزنید تا حتی درصورت فعال کردن آن نتوانند کارهای شما را ببینند.

ندیری: آیا باز بودن همیشگی ایمیل، فیسبوک و سایر حسابها روی موبایل امن است؟

یحیی نژاد: بله این مسأله در حالت عادی مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما همانطور که گفتم در صورت دزدیده شدن موبایلتان به سرعت باید با اسنفاده از لب تاب یا کامپیوتر دیگری وارد حسابهای خود بشوید و با استفاده از امکانی که در این مورد وجود دارد؛ در همه کامپیوترها و موبایلها از حساب خود خارج شوید. باید توجه داشته باشیم که راه حل‌های امنیتی که پیشنهاد می دهیم به اندازه کافی عملی و آسان باشد؛ زیرا در غیر اینصورت بسیاری از افراد آن را عمل نخواهند کرد. به همین دلیل نمی‌شود پیشنهاد داد که افراد همیشه از حسابهای خود در موبایل خارج شوند و در موقع نیاز وارد آن شوند.

ندیری: لطفا اپلیکیشن های ارتباطی امن را معرفی کنید؟ یحیی‌نژاد: یکی از این اپلیکیشنها تلگرام است که استفاده از آن بسیار آسان است و شما می‌‌توانید به سرعت به همه افرادی که شماره تلفنشان را دارید وصل شوید. این اپلیکیشن امکان رمزگذاری پیام را به شما می‌دهد؛ البته این امکان در صورتی مهیا است که هر دو طرف به اینترنت وصل باشند. علاوه بر آن این اپلیکیشن امکان حذف خودکار پیامها را نیز به کاربر می‌دهد. و شما مطمئن خواهید شد که فرد مقابل پیامهایتان را نگه نمی‌دارد. و آنها حذف می‌شوند. اپلیکیشن Confide و CyberDust هم در این زمینه قابل استفاده هستند. همچنین اپلیکیشن Wicker هم از اپلیکیشنهای ارتباطی امن است که به شما امکان می‌دهد تا شناسه‌ای برای خود انتخاب کنید و از این طریق با سایر افراد در تماس باشید؛ در اینصورت الزامی وجود ندارد که طرف گفتگوی شما شماره تلفنتان را داشته باشد و تنها با ارائه شناسه خود می‌توانید با او در تماس باشید و این امکان تا حدی امنیت شما را بالا می‌برد؛ همچنین در اپلیکیشن کانفاید تمام پیام یکباره نمایش داده نمی‌شود و باید با انگشت روی پیغام بکشید تا بتوانید آن را حرف به حرف و کلمه به کلمه بخوانید. مزیت این امکان این است که افراد نزدیک شما نمی‌توانند پیام را بخوانند و یا اگر کسی از موبایل شما با استفاده از نرم افزارهای ویژه عکسبرداری کند؛‌ کل پیام را نمی‌تواند ببیند.

ندیری: برخی از کاربران ما معتقدند که هیچ راهی برای پنهان کردن اطلاعات از حکومتها وجود ندارد و استفاده از این اپلیکیشنها هم بی‌تأثیر است؛ آیا شما با آنها موافقید؟

یحیی نژاد: وقتی که شما در خانه خود زندگی‌ می‌کنید؛ می‌دانید که هیچ قفلی وجود ندارد که توسط دزدهای حرفه‌ای قابل بازشدن نباشد ؛ ولی با این حال درب منزلتان را قفل می‌کنید و حتی کمدهای حاوی وسایل گرانبهایتان را هم قفل می‌کنید؛ زیرا می‌خواهید دزدی را سخت تر کنید . این اقدامات جلوی یکدسته از افراد را می‌گیرد؛ در حالیکه همیشه افراد دیگری می‌توانند همه این قفلها را باز کنند؛ ولی تعداد این افراد کم هستند و به همین دلیل شانس اینکه سراغ شما بیاییند خیلی زیاد نیست. در مورد امنیت موبایل هم همینطور است؛ اگر ما برای موبایلمان گذرواژه استفاده می‌کنیم به این دلیل است که دوستان کنجکاومان پیامهای ما را نخوانند. اینکه می‌گوییم برای هر یک از حسابهای خود کلمه عبور متفاوتی انتخاب کنید؛ به این دلیل است که اگر نوجوانی ایمیل شما را هک کرد؛ به حساب بانکیتان دسترسی نداشته باشد. پس هر کدام از این اقدامات جلوی برخی از افراد را می‌گیرد؛ ضمن اینکه همیشه افرادی هستند که به اندازه کافی خبره هستند و شما کاری در مقابل آنها نمی‌توانید انجام دهید ؛ اما به هر حال باید توجه داشته باشید که همه آدمها اشتباه می‌کنند و زمانی که شما کار را برای انها سخت می‌کنید؛ امکان اشتباه آنها زیاد تر می‌شود و ممکن است ردپایی از خود به جا بگذارند تا شما بتوانید از طریق آن هویتشان را کشف کنید. در حالی که اگر اقدامات ایمنی انجام نداده باشید آنها به راحتی به حسابهای شما دسترسی پیدا می‌کنند و هیچ رد پایی هم از خود به جا نمی‌گذارند.