ندیری: این برنامه از سلسله برنامه‌های گستره احزاب و گروههای سیاسی٬ به انجمن جمهوری خواهان ایران- پاریس اختصاص دارد. این انجمن پس از رایزنی‌های گسترده در ماه ژوئن امسال پایه گذاری شده‌است و آقای بهمن امینی مدیر انتشارات خاوران پاریس و فعال سیاسی در این زمینه میهمان ما هستند. ایشان در رشته جامعه شناسی تحصیل کرده و اکنون ساکن پاریس هستند.
آقای امینی با توجه به وجود احزاب جمهوری خواه فعال٬ تشکیل یک انجمن جمهوری خواه جدید از نظر شما چه ضرورتی داشته است؟
بهمن امینی:قبل از پرداختن به این پرسش به یک دلیل عمومی‌تر می‌پردازیم. ایران کشور پهناوری است که در یک منطقه بسیار مهم قرار دارد و از ذخایر و منابع طبیعی سرشاری برخوردار است و دارای تاریخ٬ تمدن و فرهنگ قدیمی و غنی است که پشتوانه گسترش علمی و فرهنگی امروز ایران است. موفقیتهای فرهنگی و علمی ایرانیان بویژه نسلهای جوان بر این پشتوانه استوار است. آخرین نمونه این موفقیتها کسب مهمترین جایزه ریاضی دنیا توسط یک خانم ایرانی است.
ندیری: اما در پهنه سیاسی روز دنیا وقتی که اخبار را می‌بینیم بیشتر خرابیها و عقب ماندگیها در ایران به چشم می‌خورد. و احزاب و گروههای سیاسی هم به دنبال رفع این مشکلات هستند. علیرغم این افتخارات که شما گفتید یکی از مشکلاتی که اغلب مورد توجه نیز قرار می‌گیرد٬ شاخه شاخه بودن فعالیتهای سیاسی است. تشکیل انجمن شما آیا کمکی به رفع این مشکل خواهد کرد؟
امینی:من هم می خواستم به همین مشکلات برسم و برخی از آنها را براساس گزارشهای منتشره در روزنامه‌های داخل کشور توضیح دهم و مشکلاتی مانند اعتیاد٬ سرقت٬ تصادفات جاده‌ای و فقر را مطرح کنم. سه شنبه ۲۸ مرداد وزیر کشور آقای روحانی در جلسه غیر علنی مجلس گزارشی از وضعیت اعتیاد ارائه داد که برخی از نمایندگان آن را تکان دهنده توصیف کردند. بگفته وزیر کشور مصرف شیشه در ایران تنها در عرض دو سال از زیر ۴ درصد به ۲۲ درصد رسیده است. او با اشاره به وجود صدهزار معتاد خیابانی در کشور٬ هشدار داد که یک میلیون وچهارصد هزار کودک در خطر اعتیاد به مواد مخدر قرار دارند. وزیر کشور همچنین در جمع ائمه جمعه استان تهران با اشاره بوجود یک میلیون و سیصد و پنجاه هزار معتاد در ایران گفت که با احتساب خانواده‌های این افراد؛ پنج و نیم میلیون نفر در کشور بصورت مستقیم با مواد مخدر درگیر هستند. گفته می شود که یک درصد دانش آموزان و ۶ درصد دانشجویان معتادند. این شرایط کشوری است که می تواند ثروتمند و آباد و آزاد باشد؛ اما تحت حکومت جمهوری اسلامی در چنین وضعیتی قرار دارد. اگر سرکوبها٬ اعدامها و چپاول ثروتهای ملی را نیز به این مشکلات اضافه کنیم؛ به این نتیجه خواهیم رسید که وظیفه همه ایرانیانی که به مردم و به ایران فکر می کنند؛ حرکت در راستای گذر از این نظام به یک نظام دموکراتیک و سکولار بر مبنای جدایی دین از دولت است.
ندیری: در اساسنامه و منشور انجمن جمهوریخواهان ایران شما بر گذار بدون خشونت تاکید کرده‌اید؛ راهکار شما برای گذار بدون خشونت چیست؟
امینی:حضور میلیونها نفر از مردم ایران در خیابانها گذار خشونت پرهیز را ممکن می‌کند. در انقلابهای قهر آمیز یا در جنگهای چریکی٬ تعداد معدودی از مردم اسلحه بدست می گیرند و علیه حکومت می جنگند و احیاناً موفق می شوند. انقلاب چین٬ روسیه و کوبا نمونه‌هایی از این انقلابهای قهرآمیز هستند؛ اما در تجربه ۳۰ سال اخیر دنیا بارها شاهد بودیم که مردم با دست خالی خیابانها را پر کرده و موفق شده‌اند.
ندیری: چگونه می‌خواهید اعتماد مردم را برای حضور در خیابانها جلب کنید ؟
امینی:این پیشنهاد ما در چارچوب انجمن جمهوری خواهان پاریس است. همچنین اصول انجمن جمهوری خواهان پاریس با اتحاد جمهوری خواهان ایران٬ جنبش جمهوری خواهان دموکرات و لائیک ایران یا اتحاد برای پیشبرد دموکراسی تفاوت زیادی ندارد. همه ما به گذار خشونت پرهیز٬ پذیرش اعلامیه جهانی حقوق بشر٬ حقوق زنان٬ برابری همه شهروندان باور داریم و با تفاوتهای کمی همه در آن مشترک هستیم. اما ۱۰ سال از تجربه اتحاد جمهوری خواهان ایران و جنبش جمهوری خواهان دموکرات و لائیک می‌گذرد. من در هر دوی این تشکلها حضور داشتم. خود این دوستان هم کم و بیش اذعان دارند که موفق نبوده٬ این جریانها گسترش پیدا نکرده و تبدیل به یک حرکت گسترده مردمی در خارج از کشور نشده‌اند. بعضی از آنها حتی تعدادی از اعضایشان را از دست داده‌اند و حضورشان در عرصه سیاسی کم رنگ تر شده است. انجمن جمهوری خواهان پاریس بر مبنای دو تجربه کم و بیش موفق ایده تشکیل واحدهای خود مختار در شهرهای مختلف تشکیل شده و تلاش می‌کند که به دو مسئله اصلی که ایرانیان خارج از کشور با آن مواجه‌اند پاسخ دهد. ایرانیان خارج از کشور در سرتاسر جهان با دو مشکل پراکندگی و بحران اعتماد روبرو هستند. دور بودن٬ پراکندگی و عدم شناخت٬ اعتماد لازم را برای پیوستن ایرانیان به یک هدف ایجاد نمی‌کند.
ندیری: با توجه به مشکلاتی که گفتید؛ رابطه انجمن جمهوری خواهان ایران با نهادهای دیگر جمهوریخواه مانند جنبش جمهوریخواهان دموکرات و لائیک ایران٬ اتحاد جمهوریخواهان و اتحاد برای پیشبرد سکولار دموکراسی چگونه است؟
امینی:انجمن ما به تازگی پا گرفته‌است. از ابتدا دوستان جمهوریخواه دموکرات و لائیک٬ دوستان پستا و اتحاد جمهوریخواه ایران در جریان تشکیل انجمن جمهوریخواهان ایران در پاریس بوده‌اند. و حتی اعضاء مشترکی هم با این گروه‌ها داریم. ما یک انجمن مستقل و خودمختار محلی هستیم و تشکیل انجمنهای خودمختار و مستقل محلی دیگر را تشویق میکنیم؛ تا در اینصورت شبکه‌ای از این انجمنهای جمهوری خواه ایجاد شود و در این راستا اتحاد برای جمهوریخواهان٬ اتحاد جمهوری خواهان ایران یا اتحاد برای پیشبرد سکولار دموکراسی و یا جدل جزء همراهان و همکاران ما هستند.
ندیری: یکی از دلایل عدم اعتماد مردم٬ انشعابها و تشکیل گروههای مختلف و جدید و پراکندگی اپوزیسیون است. براین اساس آیا بهتر نبود در چارچوب همان نهادهای موجود این اهداف را پیگیری می‌کردید ؟
امینی:ساختار دو نهاد اول متناسب با تشکیل انجمنهای خودمختار محلی نیست. البته ساختار پستا تا حدی این فعالیتها را می‌پذیرد. همچنین در این تشکلها نهادهای تصمیم گیرنده‌ای وجود دارد که با فعالیت مستقل و موضعگیری سیاسی انجمنهای خودمختار محلی در تناقض است. به این دلیل اعتماد لازم برای گردهمایی افراد جمهوری خواه در کشورهای مختلف ایجاد نشده‌است. در استرالیا٬ زلاند نو و بسیاری کشورها و شهرهای دیگر صدها نفر از این نیرو ها وجود دارند که یکدیگر را در محل زندگی خود کاملاً می‌شناسند و چون با همدیگر فعالیت می کنند؛ امکان نزدیکی بیشتری دارند. این افراد در این انجمنها بهتر می‌توانند فعالیت کنند تا اینکه به اتحاد جمهوری خواهان که بیشتر در اروپا فعال است و یا به پستا که در آمریکا فعال است؛ بپیوندند. اگر این افراد حول یکسری ایده های جمهوری خواهی که برای همه ما مشترک است سازمان پیدا کنند سپس می‌توانند با استفاده از امکانات امروز و استفاده از شبکه های مجازی ارتباطاتشان با یکدیگر را بیشتر کنند و حرکتهای مشترک پی ریزی کنند و مشکل عدم اعتماد آهسته آهسته حل شود. در این مرحله نیاز به تشکیل انجمنهای خودمختار وجود دارد وگرنه طبیعی است که ما به طرف ایجاد یک شبکه برای همکاری و حرکت مشترک سیاسی برویم. اما این اقدامی گام به گام است و برای غلبه بر بحران اعتماد تشکیل این انجمنها ضروری است. یک حرکت موفق در این زمینه کمپین یک میلیون امضا در ایران است که متاسفانه سرکوب شد؛ اما طراحان آن در آغاز ایده درستی را پرواز دادند و گفتند ما صاحب این کمپین نیستیم و در هر شهری کسانی حول آن ایده ها کمپین را بدون ارتباط با مرکزسامان دادند و حول آن ایده های درست به فعالیت خود ادامه دادند.
ندیری: با توجه به این از نظر شما انجمن جمهوری خواهان قرار است که در شهرهای دیگر هم براساس الگو کمپین یک میلیون امضاء و سایر کمپینهای اینچنینی تشکیل شود؟
امینی:نمونه موفق فعالیت شبکه‌ای در خارج از کشور کمیته مستقل ضد سرکوب شهروندان ایرانی در پاریس است که من هم در آن عضویت دارم و شبکه همبستگی برای حقوق بشر است که از سال ۲۰۰۹ و بعد از جنبش سبز برپایه انجمنهایی که در شهرهای مختلف تشکیل شد؛ ابتدا یکسری فعالیتهای مشترک با یکدیگر را سازماندهی کردند و بعد از اعتمادی که ایجاد شد آهسته آهسته اساسنامه ای را درست کردند و در عین اینکه این انجمنها استقلال خود را حفظ کردند؛ چندین حرکت موفق برای آزادی نسرین ستوده از جمله جلوی پارلمان اروپا برگزار کردند و اخیراً در اعتراض به حمله به بند ۳۵۰ نیز اعتراضی را سامان دادند. پس نمونه این حرکت شبکه‌ای بر مبنای انجمنهای مستقل و خود مختار در خارج از کشور وجود دارد.
ندیری: با توجه به تأکید شما بر گذار بدون خشونت و نزدیکی انتخابات مجلس ایران٬ آیا از نظر شما شرکت در انتخابات یکی از راههای گذار بدون خشونت است و شما موافق آن هستید؟
امینی:همه جمهوریخواهان از انتخابات آزاد دفاع می کنند؛ انجمن جمهوریخواهان پاریس هم همانطور که در منشورش نیز ذکر شده‌است؛ از انتخابات آزاد دفاع می کند. انتخابات آزاد هم تعریف دارد و در سطح جهانی کاملاً شناخته شده است و معیارهای جهانی دارد.
ندیری: انتخاباتهایی که در ایران برگزار می‌شود بر اساس معیارهای جهانی انتخابات آزاد بحساب نمی آید. با توجه به این آیا موافق شرکت در آن هستید؟
امینی:انجمن ما تاکنون در این مورد تصمیمی نگرفته‌است اما من بعنوان یک عضو این انجمن و عضو شورای هماهنگی معتقدم در انتخابات غیر آزاد نباید شرکت کرد. چون دفاع از انتخابات آزاد از یکسو و شرکت در انتخابات غیر آزاد در تناقض بایکدیگرند و این کار نقض غرض است.
ندیری: مشکلات مربوط به اقلیتهای قومی و مذهبی سالها در ایران مطرح است نظر انجمن شما در این مورد چیست؟
امینی:این موضوع به روشنی و در چارچوب اصولی ساده و کلی در منشور ما بیان شده‌است. این اصول در منشورگروه های اتحاد جمهوریخواهان٬ جمهوریخواهان دموکرات و لائیک و پستا با تفاوتهای بسیار کمی مشترک است. ما گروههای متعدد قومی٬ ملی و زبانی را در ایران به عنوان یک واقعیت می‌پذیریم و معتقدیم که این مسئله باید حل شود. همچنین بر این باوریم که اگر این مشکل در چارچوب ایران کنونی حل شود؛ برای همه شهروندان ایرانی چه کرد و چه ترک و چه سایر هویتها منفعت بیشتری دارد. و کنوانسیونهای بین المللی در این زمینه را می‌پذیریم و به آنها احترام می‌گذاریم و به حقوق پایه ای همه شهروندان ایران از جمله هم‌میهنان ترک٬ کرد٬ بلوچ و عرب احترام می‌گذاریم و معتقدیم باید به مطالبات آنها پاسخ مناسب داده شود و به محرومیتهایی این مناطق رسیدگی شود. مسئله عدم تمرکز را هم می پذیریم و فقط راهکارهای رسیدن به آن متفاوت است.
ندیری: اگر مردم بخشی از ایران تمایل به استقلال داشته باشند پاسخ شما چیست؟ و با چه راهکاری با آنها روبرو خواهید شد؟ آیا موافق برخورد خشونت امیز هستند یا خواسته آنها را می‌پذیرید؟
امینی:ما موافق برخورد قهری با هیچ یک از مردم ایران بخصوص مردم محروم این مناطق نیستیم؛ اما من هیچ اطمینانی ندارم که مردم این مناطق علاقه‌ای به جدایی از ایران داشته باشند. ما هیچ امکانی برای دستیابی به نظر واقعی مردم کرد٬ بلوچ و یا سایر اقلیتها نداریم. از نظر ما در گذار دموکراتیک٬ مجلس مؤسسان که متشکل از نمایندگان واقعی مردم همه کشور از جمله این مناطق٬ در این مورد نظر خواهد داد و ما تسلیم نظر نمایندگان واقعی مردم هستیم
ندیری: فرض کنیم مردم آن منطقه علیرغم نظر مجلس مؤسسان تمایل به جدایی داشته‌باشند در اینصورت شما چه برخوردی را پیشنهاد می‌کنید؟
امینی:این مشکل در چارچوب یک گفتگو و رابطه درست حل خواهد شد و برخورد قهرآمیز کمکی به حل این مشکل نخواهد کرد. اما مهمترین سازمانهای محلی قومی یعنی حزب دموکرات کردستان ایران٬ کومله و سایر احزاب شناخته شده هیچیک موافق جدایی از ایران نیستند. سمبل این مبارزین هم زنده‌یاد دکتر قاسملو است که موافق خودمختاری این مناطق در چارچوب یک ایران دموکراتیک بود.
ندیری: رابطه شما با سایر گروه‌ها چگونه است آیا حاضر به همکاری با سایر گروه‌ها و از جمله گروه های طرفدار خودمختاری هستید؟
امینی:ما هیچگونه خط قرمزی در این زمینه نداریم و علاقه مندیم که تمام شهروندان کنونی ایران در چارچوب کشور ایران به یک زندگی بهتری برسند. مسلما نگاههای متفاوتی برای رسیدن به این شرایط بهتر وجود دارد. بعضی احزاب کرد موافق خودمختاری کردستان هستند ولی حتی در میان کردها هم کسانی خودمختاری را قبول ندارند. باب گفتگو در این زمینه باز است و در یک رابطه دوستانه بین نیروهای سیاسی آزادیخواه ایران این مسائل قابل حل است.
ندیری: موضع انجمن شما در مورد مذهب چیست ؟
امینی:ما در پی یک نظام سکولار بر مبنای جدایی نهاد دین از دولت هستیم و معتقدیم که تمام امور شهروندان کشور باید بر مبنای رای آزاد شهروندان و با بهره گیری از خرد زمینی اداره می شود مسئله مذهب یک امر شخصی است که به آن احترام می‌گذاریم. ما نه به مذهب رسمی نیاز داریم و نه موافق الهام گیری قوانین کشور از مذهب هستیم. ما به خرد انسان خردمند امروزی باور داریم و معتقدیم که خرد جمعی شهروندان ایران بهترین پیش‌برنده امور کشور خواهد بود.
ندیری: نظر شما در مورد نحوه برخورد با گروههای مذهبی تندرو چیست؟
امینی:مردم ما از صد و پنجاه سال پیش در پی حاکمیت حکومت قانون بر کشور و برابری همه شهروندان در برابر قانون بوده اند؛ که متأسفانه تاکنون به آن نرسیده‌ایم. ایران آزاد و دموکراتیکی که ما برای آن مبارزه می کنیم یک جمهوری قانونمند است. بنابراین هر سازمان٬ حزبی و گروهی که این قانون را زیر پا بگذارد طبق قانون و در دستگاه قضایی مستقل و بر مبنای معیارهای جهانی محاکمه و مجازات خواهد شد.
ندیری: اکنون در بعضی از شهرها و در بعضی از اماکن پوشیدن برقع و پوشاندن صورت برای خانمها طبق قانون ممنوع است نظر شما در این مورد چیست. آیا اینگونه قوانین آزادیهای مذهبی افراد را نقض نمی‌کند؟
امینی:خیر زیرا دلیل قانونگذار از تصویب این قانون این است که هر شهروندی در جامعه باید قابل شناسایی باشد. اما مسئله حجاب در فرانسه بعنوان امر خصوصی پذیرفته شده‌است. اگر مادر من به پاریس بیاید می‌تواند چادر و روسری بپوشد و کسی هم مانع او نمی شود ولی اگر با برقع رانندگی کنید مشکل ایجاد می‌شود چون درصورت رعایت نکردن قانون٬ هویت شما قابل شناسایی نیست.
ندیری: ساختار این انجمن چگونه است و نحوه عضویت و فعالیت در آن چیست؟
امینی:من مطلبی در این زمینه نوشته‌ام و در بعضی سایتها منتشر شده‌است. عنوان این مطلب تشکیل شبکه انجمنهای جمهوری خواهی مرحله‌ای مهم در پروژه گذر از جمهوری اسلامی است. در این مطلب انجمن جمهوری خواهی پاریس را توضیح داده‌ام. البته این انجمنهای جمهوری خواهی تنها به خارج از کشور محدود نمی شوند و هرچه شهروندان بیشتری در آن درگیر شوند بهتر است و در ایران هم می‌توانند تشکیل شوند. انجمنهای خارج از کشور هم پشتوانه‌ای برای تشکیل آنها در ایران است. انجمن ما یک آدرس رسمی دارد و بزودی یک سایت اینترنتی خواهیم داشت کسانی که در پاریس هستند اعضاء شورای هماهنگی را می‌شناسند. ما بزودی یک مجمع عمومی خواهیم داشت و امیدواریم تعدادمان خیلی بیشتر شود.
ندیری: سکونت در فرانسه یکی از شروط عضویت است؟
امینی:ما انجمن جمهوری خواهان پاریس هستیم؛ اما تا زمانی که انجمن در دیگر شهرهای بزرگ فرانسه تشکیل نشده است؛ اگر کسانی از شهرهای دیگر فرانسه هم تمایل داشتند می‌توانند با پذیرش اساسنامه در این انجمن عضویت داشته باشند.
ندیری: اگر عده ای بخواهند چنین انجمنی را در شهر خود تشکیل دهند آیا باید با شما صحبت کنند؟
امینی:خیر هر کسی مستقلاً می‌تواند این انجمن را تشکیل دهد. دوست عزیزم دکتر هوشنگ کشاورز صدر که زمانی در جنبش جمهوری خواهان دموکرات٬ افتخار همکاری با ایشان را داشتم؛ همواره به دوستانمان می گفتند که شما این ایده‌ها را به همه جا پرواز دهید و هر کس در هر جا که خواست جدا از شما و حول این ایده ها خودش را سازمان می‌دهد. ما با دوستانمان در شهرهای دیگر تماسهایی داریم اما این انجمنها در این مرحله کاملاً مستقل هستند اما بعداً ممکن است که حرکتهای مشترکی را با انجمن پاریس یا با دیگر نهادهای جمهوری خواه سامان دهند؛ که زمینه‌ای ایجاد اعتماد لازم برای ایجاد یک شبکه از انجمنهای جمهوریخواه فراهم شود و حرکتهای سراسری و گسترده‌تری انجام شود. دوران فرد محوری پایان یافته‌است و اکنون زمان ایده محوری است. امیدوارم که ایده های خوب در جاهای مختلف گسترش یابد و خود را سازمان دهند تا یک ایران آباد و آزاد شکل گیرد ؛ زیرا مردم و کشور ما شایستگی خیلی بیشتری از حاکمیت کنونی دارند.