English
از بالاترین
رادیوها
شرکت کنندگان
مجموعه‌ها

اگر نظر یک پزشک را صرفا به دلیل داشتن عنوان دکتر، در مورد دلایل کم بودن آمار کتابخوانی قبول کنیم، مرتکب مغلطه‌ای شده‌ایم که به آن «توسل به مرجعیت» یا «مرجعیت نامربوط» می‌گویند. در شکل رایج این مغلطه ادعایی را مطرح می‌کنیم و وقتی طرف مقابل از ما استدلال معتبری می‌خواهد، می‌گوییم دکتر فلانی این‌طور گفته. در واقع به جای ارائه شواهد و دلایل قابل اتکا، استناد می‌کنیم به حرف یک فرد دیگر. «توسل به مرجعیت» بسته به جامعه و فرهنگ متفاوت است. مثلا در جوامع مردسالار حرف مرد، بدون توجه به درستی ادعایش، راحت‌تر پذیرفته می‌شود تا حرف زن. همین مسئله می‌تواند در مورد نژاد، سن، طبقه اجتماعی، دین و قومیت نیز مصداق داشته باشد.

نظرات

اگر می‌خواهید با نام مستعار نظر بدهید، پس از نوشتن نظر، نام مستعار خود را در بخش name وارد کنید، سپس گزینه I'd rather post as guest را انتخاب کنید. در این حالت هر آدرس ایمیل دلخواه (مانند a@b.com) را می‌توانید وارد کنید.

متن برنامه

کارشناسان معتقدند در هر بحث و گفت‌وگویی، از مباحث روزمره تا سیاسی و فرهنگی، باید بتوانیم نظرمان را بر اساس شواهد درست و با استدلال معتبر بیان کنیم. واضحه که ما همه چیز را نمی‌دانیم و در بسیاری از موارد به متخصص آن حوزه مراجعه می‌کنیم. مثلا وقتی دندانمان درد می‌کند، کاری از دست ما بر نمی‌آید و باید سراغ دندانپزشک برویم و حواسمان هست که نمیتوانیم از یک پزشک متخصص پوست انتظار داشته باشیم دندان‌درد ما را درمان کند. (تازه) همان دندانپزشک هم ممکن است اشتباه تشخیص بدهد پس در موارد حساس نظر چندین متخصص را می‌پرسیم. اما وقتی پای مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و غیره پیش می‌آید، آمادگی داریم که حرف هر کسی را قبول کنیم، صرفا به دلیل داشتن عنوان کارشناس یا متخصص. و به راحتی با عناوینی مثل دکتر، پرفسور و استاد دانشگاه فریب می‌خوریم، کسانی که حتی ممکن است در زمینه مورد بحث متخصص نباشند. مثلا اگر برنده جایزه نوبل فیزیک درباره جامعه‌شناسی اظهار نظر کند، دلیلی برای پذیرفتن حرفش وجود ندارد. اگر نظر یک پزشک را صرفا به دلیل داشتن عنوان دکتر، در مورد دلایل کم بودن آمار کتابخوانی قبول کنیم، مرتکب مغلطه‌ای شده‌ایم که به آن «توسل به مرجعیت» یا «مرجعیت نامربوط» می‌گویند. در شکل رایج این مغلطه ادعایی را مطرح می‌کنیم و وقتی طرف مقابل از ما استدلال معتبری می‌خواهد، می‌گوییم دکتر فلانی این‌طور گفته. در واقع به جای ارائه شواهد و دلایل قابل اتکا، استناد می‌کنیم به حرف یک فرد دیگر. خود متخصصان نیز ممکن است مرتکب این مغلطه شوند و به دلیل اینکه در حوزه‌ای مرجعیت دارند، بخواهند در زمینه‌های دیگر نیز اظهار نظر کنند. مثلا وقتی آیت‌الله مکارم شیرازی در مورد راه‌اندازی اینترنت پر سرعت برای تلفن‌های همراه گفته بود: «خدمات اینترنت پرسرعت همراه کاری بر خلاف شرع و بر خلاف موازین اخلاقی و انسانی است.» یک مرجع دینی که تخصصی درباره تکنولوژی و موارد استفاده از اینترنت پرسرعت تلفن همراه ندارد چگونه آن را خلاف موازین انسانی دانسته است. «توسل به مرجعیت» بسته به جامعه و فرهنگ متفاوت است. مثلا در جوامع مردسالار حرف مرد، بدون توجه به درستی ادعایش، راحت‌تر پذیرفته می‌شود تا حرف زن. همین مسئله می‌تواند در مورد نژاد، سن، طبقه اجتماعی، دین و قومیت نیز مصداق داشته باشد. راه برخورد با مغلطه «توسل به مرجعیت» آن است که به طرف مقابل بگوییم، قبول است که دکتر فلانی هم همین را مطرح کرده، اما شواهد و دلایل این ادعا چیست؟ یادمان باشد در حوزه‌هایی از دانش که حتی میان متخصصان هم اختلاف نظر وجود دارد، نمی‌توان ادعای یک کارشناس را بدون ارزیابی منطقی استدلالش پذیرفت.